Kada nastanu okolnosti koje za posledicu imaju nastanak poreskopravne obaveze, dužni ste da preduzmete određene radnje kako biste ispunili poresku obavezu, odnosno platili porez. Pojedinačnim poreskim zakonima, kao što su Zakon o porezima na imovinu, Zakon o porezu na dohodak građana, Zakon o porezu na upotrebu, držanje i nošenje dobara, Zakon o dobit pravnih lica i dr, utvrđuju se činjenice za koje je poreskim zakonom propisano da stvaraju poresku obavezu (materijalni zakoni), dok su pravila u vezi sa načinom na koji se utvrđuje, plaća i kontroliše porez kao javni prihod, kao i sa pravima i obavezama poreskih obveznika određena Zakonom o poreskom postupku i poreskoj administraciji.
Kao poreski obveznik, pre svega ste dužni da Poreskoj upravi podnesete prijavu za registraciju, osim za obveznika za čiju registraciju je nadležna Agencija za privredne registre. Poreska uprava dodeljuje Vam poreski identifikacioni broj (PIB), koji Vas jedinstveno označava kao poreskog obveznika (za fizička lica to je JMBG, dok se drugim poreskim obveznicima PIB dodeljuje u skladu sa Pravilnikom).
Poreskoj upravi ili drugom nadležnom poreskom organu (npr. lokalnoj poreskoj administraciji za poreze na imovinu) podnosite prijavu na propisanom obrascu, u roku i na način uređen poreskim propisma, zajedno sa propisanom dokumentacijom i tom prilikom dužni ste da istinito pružite sve informacije koje zahteva nadležni poreski organ. Tako prilikom prijave poreza na imovinu fizičkih lica, nadležnoj organizacionoj jedinici jedinici lokalne samouprave gde se nalazi nepokrenost za koju prijavljujete poresku obavezu, podnosite popunjenu i potpisanu poresku prijavu na obrascu PPI-2, kopiju dokaza o vlasništvu ili korišćenju nepokretnosti (npr. ugovor o kupoprodaju, poklonu, rešenje o nasleđivanju, odobrenju za gradnju i sl), ličnu kartu vlasnika imovine na uvid ili kopija uz saglasnost obveznika, potvrdu o PIB-u za nerezidentna lica, odnosno za vlasnike nepokretnosti koji nisu državljani Republike Srbije. Na isti način prijavljujete i promene činjenica koje su od važnosti za utvrđivanje ovog poreza.
Nadležni poreski organ, nakon prijave, a na osnovu podataka iz te prijave utvrđuje iznos poreske obaveze koji ste dužni da platite. Međutim, ukazujemo da postoje situacije kada je potrebno da sami obračunate iznos poreza i isti navedete u poreskoj prijavi – samooporezivanje. Na primer, Zakonom o porezu na dohodak građana propisano je da obveznik poreza koji se u skladu sa navedenim zakonom utvršuje samooporezivanjem (npr. stvarni prihod od samostalne delatnosti) u poreskoj prijavi iskazuje podatke o vrsti i visini ostvarenog prihoda i druge podatke koji su od značaja na utvršivanje visine poreza, kao i samu visinu (iznos) poreza koje sam utvrđuje na osnovu zakonskih pravila.